منظور از کلمه سهام چیست؟

سهام جمع کلمه سهم است.

شرکت‌هایی که دارای شرایط خاصی هستند می‌توانند سهام خود را در بورس تهران عرضه کنند.

همه افرادی که کد بورسی دریافت کرده‌اند می‌توانند سهام این شرکت‌ها را خرید و فروش کنند.

ورقه سهم چیست؟

ورقه سهم سند قابل معامله‌ای است که نماینده تعداد سهامی است که صاحب آن داراست. در واقع برگه سهام، نشان‌دهنده مالکیت تعداد مشخصی سهام یک شرکت است و اطلاعات مهمی از قبیل نام شرکت، شماره ثبت، نام و مشخصات دارنده سهام و مبلغ اسمی سهم بر روی آن نوشته شده است.

تقسیم بندی سهام

سهام را می‌توان از جهات مختلفی تقسیم کرد:

از نظر شکل:

سهام با نام

سهام بی نام

از نظر حقوق دارنده سهام:

عادی

ممتاز

از نظر ماهیت آورنده:

سهام نقدی

سهام غیر نقدی

سهام از نظر شکل

همانطور که گفته شد از این نظر، سهام به دو نوع بی‌نام و با نام تقسیم می‌شود.

سهام بی‌نام

اگر در برگه سهام نام کسی به عنوان صاحب سهام درج نشده باشد و یا این برگه در دفتر سهام شرکت به نام کسی ثبت نشده باشد، این سهم یک سهام بی‌نام است.

مالکیت سهام در اختیار کسی است که در ید اوست. در واقع اینگونه سهام در قانون تجارت تابع قوانین در وجه اسناد حامل است.

در واقع برای انتقال اعتبار این برگه به دیگری شما نیاز به هیچ گونه تشریفات و قرارداد انتقال ندارید. و ارزش سهام متعلق به کسی است که ورقه سهام را در اختیار دارد.

سهام با نام

در مقابل سهام بی نام، سهام با نام قرار می گیرد که در نوع مالکیت سهام با نوع بی نام آن متفاوت است.

سهم با نام سهمی است که نام دارنده آن در ورقه سهام قید شده باشد یا در دفتر سهام شرکت ثبت شود. این امر موجب می شود هویت صاحب سهام برای شرکت مشخص باشد.

شرایط شکلی انتقال سهم با نام در ماده 40 لایحه قانونی اینگونه پیش بینی شده است که

انتقال سهام با نام باید در دفتر ثبت سهام شرکت به ثبت برسد و انتقال دهنده یا وکیل یا نماینده قانونی او باید انتقال را در دفتر مزبور امضا کند.

در موردی که تمامی مبلغ اسمی پرداخت نشده است، نشانی کامل انتقال گیرنده نیز در دفتر ثبت سهام شرکت قید و به امضای انتقال گیرنده یا وکیل یا نماینده قانونی او رسیده و از نظر اجرای تعهدات ناشی از نقل و انتقال سهم معتبر خواهد بود. هرگونه تغییر اقامتگاه نیز باید به همان ترتیب به ثبت رسیده و امضا شود. هر انتقالی که بدون رعایت شرایط فوق به عمل آید از نظر شرکت و اشخاص ثالث فاقد اعتبار است.

این قانون به خوبی مشخص می‌کند هر گونه نقل و انتقال در خصوص این ورقه باید به موجب قرارداد بین انتقال دهنده و انتقال گیرنده صورت پذیرد.

سهام عادی چیست؟

دارنده سهام عادی، در واقع، صاحب کسری از مالکیت شرکت است و تمام ریسک موجود در فعالیت اقتصادی شرکت را به میزان سهامی که در اختیار دارد، متقبل شده است.

اگر بخواهیم سهام را بر اساس حقوق دارنده سهم طبقه بندی کنیم دو نوع سهم داریم: سهام عادی و سهام ممتاز

در بورس تهران فقط سهام عادی معامله می‌شود.

 همچنین به سرمایه‌ای که از راه فروش سهام عادی شرکت تامین می‌شود، سرمایه سهمی گفته می‌شود. هیچ شرکتی نمی‌تواند بیش از میزانی که در متن اساسنامه به نام سرمایه مجاز از آن یاد شده است، از راه فروش سهام اضافی سرمایه مورد نیاز خود را تامین کند، مگر پس از طی تشریفات خاص قانونی.

سهام ممتاز (Preferred Shares) چیست؟

نوعی سهام است که برخی ویژگی‌های اوراق قرضه و سهام عادی را دارد. در صورت انحلال شرکت، صاحبان سهام ممتاز در مقایسه با دارندگان سهام عادی در توزیع دارایی‌های شرکت حق‌تقدم دارند و ممکن است دارای حق‌رای هم باشند.

توجه: شرح سهام ممتاز فقط برای افزایش اطلاعات شماست و کاربرد چندانی ندارد زیرا در بورس تهران چیزی به عنوان سهام ممتاز وجود ندارد.

پیش از این که سود سهام عادی پرداخت شود باید سود سهام ممتاز (سال جاری و سال‌های گذشته) پرداخت شود. برخی سهام ممتاز نیز قابل تبدیل به سهام عادی هستند و دارندگان آن حق دارند در درصدی از سود اضافی شرکت نیز سهیم شوند.

سود سهام ممتاز به طور ثابت پرداخت می‌شود و در مورد سهام ممتاز با سود انباشته حتی در صورتی که شرکت قادر به پرداخت سود سهام نباشد، سود این گونه سهام به صورت انباشته در سال یا سال‌های بعد پرداخت خواهد شد.گاهی سهام ممتاز پس از چند سال قابل تبدیل به سهام عادی به قیمت ارزش اسمی خواهند بود و در صورتی که قابل بازخرید باشند شرکت در یک تاریخ معین مبلغ بازخرید را به سهامدار پرداخت می‌کند.

همچنین ممکن است شرکت به میزان ارزش سهام ممتاز خود سهام عادی منتشر و به سهامداران پرداخت کند.اما چنانچه سهام ممتاز از نوع غیرقابل بازخرید باشد، سهامداران به طور مرتب و ثابت سود سهام ممتاز خود را دریافت خواهند کرد.دارنده سهام ممتاز ممکن است حق رای هم داشته باشد، اما بیشتر در صورتی حق رای خواهد داشت که پرداخت سود سهام وی به تعویق افتاده باشد.

در سال‌های پررونق کسب‌وکار که درآمد شرکت افزایش می‌یابد، سود سهام‌داران عادی نیز افزایش خواهد یافت؛ اما سود سهام‌داران ممتاز (که دارای نرخ سود ثابت هستند) تغییری نخواهد کرد. سهام ممتاز، معمولا موعد سررسید (maturity) ندارد. سود سهام ممتاز، به صورت چهارماهه یا نیم‌سال پرداخت می‌شود و نشان‌دهنده‌ی مالکیت بدون حق رأی در یک شرکت است.

در زمان ورشکستگی یا انحلال شرکت، ابتدا بدهی‌های شرکت تسویه می‌شود و سپس باید حقوق صاحبان سهام ممتاز پرداخت شود. باقیمانده‌ی دارایی‌ها به سهام‌داران عادی تعلق خواهد گرفت. در صورتی که شرکت، اوراق قرضه نیز صادر کرده باشد، باید هنگام پرداخت بدهی‌های خود (قبل از پرداخت سود به سهام‌داران ممتاز) این اوراق را نیز تسویه کند، زیرا اوراق قرضه در رده‌ی بدهی‌های شرکت قرار می‌گیرند و از این رو، نسبت به سهام ممتاز از اولویت بالاتری برخوردار خواهند بود.

سهام جایزه (Bonus Shares) چیست؟

سهام جایزه در زمان افزایش سرمایه شرکت منتشر و به سهامداران شرکت تعلق می‌گیرد.

زمانی که شرکت از ذخایر آزاد فراوانی برخوردار است، ممکن است بخشی از ذخایر خود را از راه انتشار سهام جایزه، در وجه سهامداران کنونی خود و به نسبت سهامی که در اختیار دارند، به سرمایه تبدیل کند.

مدیران شرکت می‌توانند با انتقال بخشی از حساب ذخایر شرکت به حساب سرمایه سهمی و ثبت دفتری عملیات، این کار را انجام دهند.

پس از انتشار سهام جایزه به طور معمول، قیمت سهام شرکت بسته به تعداد سهام جایزه منتشر شده در بازار سقوط می‌کند، اما از ‌آنجا که رقم سود هر سهم تغییری نمی‌کند، سهامدار شرکت که اکنون تعداد سهام او افزایش یافته است، پس از چندی با ترمیم قیمت سهام به سود دلخواهی دست پیدا می‌کند.

مثلا یک سهامدار دارای 10000 سهم از یک شرکت است، وقتی افزایش سرمایه 100 درصدی از محل سود انباشته انجام می‌شود، این تعداد سهام به 20000 سهم می‌رسد ولی در عوض، قیمت بازگشایی سهم پس از افزایش سرمایه تقریبا نصف می‌شود.

البته قیمت سهم بعد از بازگشایی در بورس، به عرضه و تقاضا بستگی دارد و ممکن است رشد یا افت داشته باشد. اما در هر حال، قیمت تئوری بازگشایی، دقیقا 50 % قیمتی خواهد بود که آخرین بار در بورس معامله شده است.

سهام چه کاربردی دارد؟

کاربرد اصلی سهام در واقع تقسیم‌بندی ارزش‌های یک شرکت به واحدهای کوچک قابل خرید و فروش می باشد. هر شرکتی در بازار بورس ارزش کل دارایی‌های خود را به قسمت‌های مساوی تقسیم می‌نماید. هر واحد از این قسمت‌های مساوی یک سهم از شرکت مذکور می باشد که هر فرد فعال در بازار بورس برای خرید سهام در بورس می‌بایست این سهم‌ها را خرید و فروش نماید.

مفاهیم و اصطلاحات بازار بورس

قبل از ورود به بازار سرمایه مانند هر بازار دیگری شما نیاز خواهید داشت تا با برخی از مفاهیم و اصول اولیه این بازار آشنا باشید. داشتن دانش کافی برای خرید سهام در بورس امری کاملاً ضروری است، مخصوصا برای کسانی که تمایل دارند به صورت مستقیم در این بازار سرمایه‌گذاری نمایند. موفقیت در بورس مستلزم آشنایی با مفاهیم و اصول بازار سرمایه است. برخی از مهم‌ترین مفاهیم بازار سرایه عبارتند از:

۱- تعریف کارگزاری 

کارگزاری شرکتی است که از طرف سازمان بورس ایران به عنوان واسطه انجام معاملات در بازار بورس برای کاربران عمل می‌نماید. هر کارگزاری با مجوزی که از سازمان بورس دارد، بستر لازم جهت خرید سهام در بورس را برای کاربران فراهم می‌نماید. این شرکت‌ها خود در روند قیمتی سهام بورس دخالتی ندرند.

۲- نماد در بازار سهام چیست؟

هر شرکتی که در بازار بورس پذیرفته می شود، با یک نماد مشخص می‌گردد. نماد هر شرکت در بازار تنها معرف آن شرکت بوده و هیچ ارزش دیگری برای آن ایجاد نمی‌کند. نحوه‌ نمادگذاری شرکت‌ها هم یک اسلوب ثابت دارد. این نمادها از دو بخش اصلی تشکیل می‌شوند. قسمت اول هر نماد بورس یک حرفی است و به نوعی گروه‌بندی صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد را مشخص می‌نماید. قسمت دوم هم بخشی از اسم اصلی شرکت است؛ برای مثال نمادهای شرکت‌های وابسته به صنعت خودرو در بورس با حرف خ شروع می‌شوند و نماد شرکت خودروسازی سایپا خساپا است.

۲ -نماد در بازار سهام چیست؟

هر شرکتی که در بازار بورس پذیرفته می شود، با یک نماد مشخص می‌گردد. نماد هر شرکت در بازار تنها معرف آن شرکت بوده و هیچ ارزش دیگری برای آن ایجاد نمی‌کند. نحوه‌ نمادگذاری شرکت‌ها هم یک اسلوب ثابت دارد. این نمادها از دو بخش اصلی تشکیل می‌شوند. قسمت اول هر نماد بورس یک حرفی است و به نوعی گروه‌بندی صنعتی که شرکت مورد نظر در آن فعالیت دارد را مشخص می‌نماید. قسمت دوم هم بخشی از اسم اصلی شرکت است؛ برای مثال نمادهای شرکت‌های وابسته به صنعت خودرو در بورس با حرف خ شروع می‌شوند و نماد شرکت خودروسازی سایپا خساپا است.

سامانه سجام بورس

نمادهای شاخص ساز مثبت و منفی چه مفهومی دارند؟

نمادهای شاخص ساز اصطلاحی است در بازار سرمایه و به نمادهایی اطلاق می شود که در یک روز کاری بیشترین تأثیر را بر روی شاخص می‌گذارند. معمولاً شرکت‌های بزرگ مانند شرکت‌های پتروشیمی و یا بانک‌ها، چون تعداد سهام بسیار زیادی دارند، معاملات انجام شده در آن‌ها تأثیر زیادی روی شاخص می‌گذارد. در یک روز کاری معمولاً اگر این شرکت‌های بزرگ منفی معامله شوند، شاخص نیز منفی شده و اگر مثبت معامله شوند، شاخص نیز مثبت خواهد بود. البته باید به کلمه‌ معمولاً در این جمله دقت نمایید.

۳-شاخص کل

شاخص کل که احتمالاً نام آن را در اخبار و رسانه‌ها زیاد شنیده‌اید، تعریفی از میانگین کل وضعیت بازار بورس ایران است. تمام سودها و زیان‌هایی که تک‌تک نمادهای فعال در بازار ایجاد می نمایند، نمادی با عنوان شاخص بورس را می‌سازند. مثبت بودن این شاخص معمولاً به معنی مثبت بودن اکثریت نمادهای بورس و منفی بودن آن نیز به معنی منفی بودن اکثریت نمادهای بورسی در یک روز کاری می باشد.

۴ -تحلیل تکنیکال و بنیادی

تحلیل تکنیکی و تحلیل بنیادی علمی است که توسط آن یک سرمایه‌گذار می‌تواند آینده‌ یک سهم را در بازار بورس پیش‌بینی نماید. در واقع شما اگر به دنبال خرید سهام در بورس هستید، باید مشخص کنید که چه سهمی در آینده مستعد رشد بوده و چه سهمی منفی معامله خواهد شد. این اصلی‌ترین کلید بازار سرمایه است که با استفاده از علم تکنیکال و بنیادی می توان آن را تشخیص داد.